dinazorların sınıflandırması

Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması, 1735 yılında Aristotales tarafından yapılmışken[1], “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus, ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır. [2][3] 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır.[4] Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pekçok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.
En büyük değişim entomolog “Willi Hennig” 1950 yılında yeni bir form, “Kladistik” olarak bilinen, sistemi oluşturmasıyla başlanmıştır. Mevcut fosil örnekleriyle titiz karakter analizleri yapılarak farklı gruplardaki hayvanlar arasındaki evrimsel ilişkiler belirlenmektedir. 1990'lı yıllarda bilgisayar tabanlı kladistik sınıflandırmalar yapılmaya başlandığında, paleontologlar arasında ilk zoologlar bu sistemi kullanmaya başlamıştır.[5] Yeni keşifler üzerinde yapılan aşamalı inceleme ve çalışmalarla dinozorlar ve taksonlar arasındaki belirsiz ilişkiler 2000'li yılların ortalarından itibaren sağlam sonuçlar vermeye başlamıştır. Kladistik sistem, paleontoloji uzmanları tarafından yaygın olarak sınıflandırmada kullanırken, özellikle popüler yayınlarda Lineen (Linnaean) sistemi tercih edilmektedir.
Konu başlıkları  [gizle]
1 Benton sınıflandırması
1.1 Saurischia takımı
1.2 Ornithischia takımı
2 Weishampel/Dodson/Osmólska sınıflandırması
2.1 Saurischia
2.2 Ornithischia
3 Ayrıca bakınız
4 Kaynakça
Benton sınıflandırması [değiştir]

Dinozor taksonomileri 1980'lerden itibaren paleontologlar tarafından hazırlanıp yayımlanmaya başlamıştır. Aşağıdaki şema saygın bir lisans ders kitabı olan “Vertebrate Palaeontology”nin üçüncü baskısından alıntılanmıştır.[6] Evrimsel ilişkiler hem kladistik hem de geleneksel Lineen sistemle yapılandırılmıştır. Benton serisi Amniota serisi , Sauropsida sınıfı , Diapsida üst sınıfı , Archosauria bölümü,Avemetatarsalia üst bölümü, Ornithodiraara bölümü ve Dinosauria üst takımı dahil olmak üzere tüm dinozorları sınıflandırmaktadır. Dinosauria sonra da iki geleneksel siparişler, ayrılmıştır Saurischia ve Ornithischia . Çapraz işareti (†) soyu tükenmiş (yaşayan hiçbir üyesi olmayan) taksonları belirtmek için kullanılmıştır.
Saurischia takımı [değiştir]
Saurişyan, bazen saurişian veya kertenkele kalçalı (dinozorlar)
Alt takım (Suborder) Theropoda
†Ara takım (Infraorder) Herrerasauria
†Ara takım (Infraorder) Coelophysoidea
†Ara takım (Infraorder) Ceratosauria
†Familya-Aile (Family) Ceratosauridae
†Familya-Aile (Family) Abelisauridae
Ara takım (Infraorder) Tetanurae
†Bölüm (division) Carnosauria
†Alt Bölüm (Subdivision) Spinosauroidea
†Familya-Aile (Family) Megalosauridae
†Familya-Aile (Family) Spinosauridae
†Alt Bölüm (Subdivision) Allosauroidea
†Familya-Aile (Family) Allosauridae
†Familya-Aile (Family) Carcharodontosauridae
Bölüm (division) Coelurosauria
†Familya-Aile (Family) Coeluridae
Alt Bölüm (Subdivision) Maniraptoriformes
†Familya-Aile (Family) Tyrannosauridae
†Familya-Aile (Family) Ornithomimidae
Ara Bölüm (Infradivision) Maniraptora
†Familya-Aile (Family) Alvarezsauridae
†Familya-Aile (Family) Therizinosauridae
†Grup (Cohort) Deinonychosauria
†Familya-Aile (Family) Troodontidae
†Familya-Aile (Family) Dromaeosauridae
Sınıf (Class) Aves
†Alt takım (Suborder) Sauropodomorpha
†Thecodontosaurus
†Familya-Aile (Family) Plateosauridae
†Riojasaurus
†Familya-Aile (Family) Massospondylidae
†Ara takım (Infraorder) Sauropoda
†Familya-Aile (Family) Vulcanodontidae
†Familya-Aile (Family) Omeisauridae
†Bölüm (division) Neosauropoda
†Familya-Aile (Family) Cetiosauridae
†Familya-Aile (Family) Diplodocidae
†Alt Bölüm (Subdivision) Macronaria
†Familya-Aile (Family) Camarasauridae
†Ara Bölüm (Infradivision) Titanosauriformes
†Familya-Aile (Family) Brachiosauridae
†Grup (Cohort) Somphospondyli
†Familya-Aile (Family) Euhelopodidae
†Familya-Aile (Family) Titanosauridae
Ornithischia takımı [değiştir]
Ornitişyan veya kuş kalçalı (dinozorlar)
†Aile Pisanosauridae
†Aile Fabrosauridae
†Alt takım Thyreophora
†Aile Scelidosauridae
†Ara takım Stegosauria
†Ara takım Ankylosauria
†Aile Nodosauridae
†Aile Ankylosauridae
†Alt takım Cerapoda
†Ara takım Pachycephalosauria
†Ara takım Ceratopsia
†Aile Psittacosauridae
†Aile Protoceratopsidae
†Aile Ceratopsidae
†Ara takım Ornithopoda
†Aile Heterodontosauridae
†Aile Hypsilophodontidae
†Aile Iguanodontidae *
†Aile Hadrosauridae
Weishampel/Dodson/Osmólska sınıflandırması [değiştir]

Bu sınıflandırmada The Dinosauria isimli kitabın ikinci baskısı baz alınmıştır.[7] Dinosauria'nın ilk 1990 yılındaki baskısı alanın uzmanlarının makalelerinin bir derlemesiyle kapsamlı bir kaynak olmuştur. İkinci baskısı güncellenmiş ve revize edilmiş versiyonudur.
Aşağıdaki kladogram ve filogenetik tanımları, evrimsel ilişkilerin mevcut kavramlarını yansıtmaktadır. Belirli bir taksondan sonra verilen takson ve parantez içindeki semboller bu ilişkileri tanımlamaktadır. Taksonlardaki artı işareti ("+") "eklenen" taksonun son ortak atasının tüm torunlarını ihtiva edecek şekilde tarif eden düğüm-tabanlı takson olduğunu göstermektedir. Büyüktür simgesi (">") ise ortak bir atanın organizmalarını taşıyanların hangisinin "daha küçük" kök-tabanlı takson olduğunu göstermektedir.
Saurischia [değiştir]
(Tyrannosaurus/Allosaurus > Triceratops/Stegosaurus)
Herrerasauria (Herrerasaurus > Liliensternus, Plateosaurus)
Herrerasauridae (Herrerasaurus + Staurikosaurus)
 ? Eoraptor lunensis
Sauropodomorpha (Saltasaurus > Theropoda)
 ? Saturnalia tupiniquim
 ? Thecodontosauridae
Prosauropoda (Plateosaurus > Sauropoda)
 ? Thecodontosauridae
 ? Anchisauria (Anchisaurus + Melanorosaurus)
 ? Anchisauridae (Anchisaurus > Melanorosaurus)
 ? Melanorosauridae (Melanorosaurus > Anchisaurus)
Plateosauria (Jingshanosaurus + Plateosaurus)
Massospondylidae
Yunnanosauridae
Plateosauridae (Plateosaurus > Yunnanosaurus, Massospondylus)
Sauropoda (Saltasaurus > Plateosaurus)
 ? Anchisauridae
 ? Melanorosauridae
Blikanasauridae
Vulcanodontidae
Eusauropoda (Shunosaurus + Saltasaurus)
 ? Euhelopodidae
Mamenchisauridae
Cetiosauridae (Cetiosaurus > Saltasaurus)
Neosauropoda (Diplodocus + Saltasaurus)
Diplodocoidea (Diplodocus > Saltasaurus)
Rebbachisauridae (Rebbachisaurus > Diplodocus)
Flagellicaudata
Dicraeosauridae (Dicraeosaurus > Diplodocus)
Diplodocidae (Diplodocus > Dicraeosaurus)
Macronaria (Saltasaurus > Diplodocus)
 ? Jobaria tiguidensis
Camarasauromorpha (Camarasaurus + Saltasaurus)
Camarasauridae
Titanosauriformes (Brachiosaurus + Saltasaurus)
Brachiosauridae (Brachiosaurus > Saltasaurus)
Titanosauria (Saltasaurus > Brachiosaurus)
Andesauridae
Lithostrotia (Malawisaurus + Saltasaurus)
Isisaurus colberti
Paralititan stromeri
Nemegtosauridae
Saltasauridae (Opisthocoelicaudia + Saltasaurus)
Theropoda (Passer domesticus > Cetiosaurus oxoniensis)
 ? Eoraptor lunensis
 ? Herrerasauridae
Ceratosauria (Ceratosaurus nasicornis > Aves)
 ? Coelophysoidea (Coelophysis > Ceratosaurus)
 ? Dilophosaurus wetherilli
Coelophysidae (Coelophysis + Megapnosaurus)
 ? Neoceratosauria (Ceratosaurus > Coelophysis)
Ceratosauridae
Abelisauroidea (Carnotaurus sastrei > C. nasicornis)
Abelisauria (Noasaurus + Carnotaurus)
Noasauridae
Abelisauridae (Abelisaurus comahuensis + C. sastrei)
Carnotaurinae (Carnotaurus > Abelisaurus)
Abelisaurinae (Abelisaurus > Carnotaurus)
Tetanurae (P. domesticus > C. nasicornis)
 ? Spinosauroidea (Spinosaurus aegyptiacus > P. domesticus)
Megalosauridae (Megalosaurus bucklandii > P. domesticus, S. aegyptiacus, Allosaurus fragilis)
Megalosaurinae (M. bucklandii > Eustreptospondylus oxoniensis)
Eustreptospondylinae (E. oxoniensis > M. bucklandii)
Spinosauridae (S. aegyptiacus > P. domesticus, M. bucklandii, A. fragilis)
Baryonychinae (Baryonyx walkeri > S. aegyptiacus)
Spinosaurinae (S. aegyptiacus > B. walkeri)
Avetheropoda (A. fragilis + P. domesticus)
Carnosauria (A. fragilis > Aves)
 ? Spinosauroidea
Monolophosaurus jiangi
Allosauroidea (A. fragilis + Sinraptor dongi)
Allosauridae (A. fragilis > S. dongi, Carcharodontosaurus saharicus)
Sinraptoridae (S. dongi > A. fragilis, C. saharicus)
Carcharodontosauridae (C. saharicus > A. fragilis, S. dongi)
Coelurosauria (P. domesticus > A. fragilis)
Compsognathidae (Compsognathus longipes > P. domesticus)
Proceratosaurus bradleyi
Ornitholestes hermanni
Tyrannoraptora (Tyrannosaurus rex + P. domesticus)
Coelurus fragilis
Tyrannosauroidea (T. rex > Ornithomimus velox, Deinonychus antirrhopus, A. fragilis)
Dryptosauridae
Tyrannosauridae (T. rex + Tarbosaurus bataar + Daspletosaurus torosus + Albertosaurus sarcophagus + Gorgosaurus libratus)
Tyrannosaurinae (T. rex > A. sarcophagus)
Albertosaurinae (A. sarcophagus > T. rex)
Maniraptoriformes (O. velox + P. domesticus)
Ornithomimosauria (Ornithomimus edmontonicus + Pelecanimimus polyodon)
Harpymimidae
Garudimimidae
Ornithomimidae
Maniraptora (P. domesticus > O. velox)
Oviraptorosauria (Oviraptor philoceratops > P. domesticus)
Caenagnathoidea (O. philoceratops + Caenagnathus collinsi)
Caenagnathidae (C. collinsi > O. philoceratops)
Oviraptoridae (O. philoceratops > C. collinsi)
Oviraptorinae (O. philoceratops + Citipati osmolskae)
Therizinosauroidea (Therizinosaurus + Beipiaosaurus)
Alxasauridae
Therizinosauridae
Paraves (P. domesticus > O. philoceratops)
Eumaniraptora (P. domesticus + D. antirrhopus)
Deinonychosauria (D. antirrhopus > P. domesticus or Dromaeosaurus albertensis + Troodon formosus)
Troodontidae (T. formosus > Velociraptor mongoliensis)
Dromaeosauridae (Microraptor zhaoianus + Sinornithosaurus millenii + V. mongoliensis)
Avialae (Archaeopteryx + Neornithes)
Ornithischia [değiştir]
(Iguanodon/Triceratops > Cetiosaurus/Tyrannosaurus)
 ? Lesothosaurus diagnosticus
 ? Heterodontosauridae
Genasauria (Ankylosaurus + Triceratops)
Thyreophora (Ankylosaurus > Triceratops)
Scelidosauridae
Eurypoda (Ankylosaurus + Stegosaurus)
Stegosauria (Stegosaurus > Ankylosaurus)
Huayangosauridae (Huayangosaurus > Stegosaurus)
Stegosauridae (Stegosaurus > Huayangosaurus)
Dacentrurus armatus
Stegosaurinae (Stegosaurus > Dacentrurus)
Ankylosauria (Ankylosaurus > Stegosaurus)
Ankylosauridae (Ankylosaurus > Panoplosaurus)
Gastonia burgei
Shamosaurus scutatus
Ankylosaurinae (Ankylosaurus > Shamosaurus)
Nodosauridae (Panoplosaurus > Ankylosaurus)
Cerapoda (Triceratops > Ankylosaurus)
Ornithopoda (Edmontosaurus > Triceratops)
 ? Lesothosaurus diagnosticus
 ? Heterodontosauridae
Euornithopoda
Hypsilophodon foxii
Thescelosaurus neglectus
Iguanodontia (Edmontosaurus > Thescelosaurus)
Tenontosaurus tilletti
Rhabdodontidae
Dryomorpha
Dryosauridae
Ankylopollexia
Camptosauridae
Styracosterna
Lurdusaurus arenatus
Iguanodontoidea (=Hadrosauriformes)
Iguanodontidae
Hadrosauridae (Telmatosaurus + Parasaurolophus)
Telmatosaurus transsylvanicus
Euhadrosauria
Lambeosaurinae
Saurolophinae (=Hadrosaurinae)
Marginocephalia
Pachycephalosauria (Pachycephalosaurus wyomingensis > Triceratops horridus)
Goyocephala (Goyocephale + Pachycephalosaurus)
Homalocephaloidea (Homalocephale + Pachycephalosaurus)
Homalocephalidae
Pachycephalosauridae
Ceratopsia (Triceratops > Pachycephalosaurus)
Psittacosauridae
Neoceratopsia
Coronosauria
Protoceratopsidae
Bagaceratopidae
Ceratopsoidea
Leptoceratopsidae
Ceratopsomorpha
Ceratopsidae
Centrosaurinae
Chasmosaurinae